Francis Lemarque, urodzony w Paryżu 25 listopada 1917 roku, to autor około 400 piosenek, z których wiele stało się hitami. Jedna z nich, À Paris była wykonywana przez kilkunastu wykonawców z całego świata. Był także autorem muzyki filmowej. Na dzisiaj wybrałem jednak mniej znany utwór, Piosenkę o szewczyku.
Un petit cordonnier qui voulait aller danser
Avait fabriqué de petits souliers
Une belle est entrée qui voulait les acheter
Mais le cordonnier lui a déclaré:
Ils seront à vous sans qu'ils vous coûtent un sou
Mais il vous faudra danser avec moi
Petit cordonnier t'es bête, bête
Qu'est- ce que t'as donc dans la tête, tête
Crois-tu que mon cœur s'achète, chète
Avec une paire de souliers
Mais la belle accepta , elle emporta sous son bras
Les petits souliers pour aller danser
L'cordonnier tout réjoui a mis ses plus beaux habits
Et s'est pomponné pour la retrouver
Mais hélas quand il voulut la faire danser
Elle lui rit au nez d'un p'tit air futé.
Petit cordonnier t'es bête, bête...
Mais à peine la belle avait-elle fait trois pas
Que ses p'tits souliers furent ensorcelés
Elle se mit à tourner comme une toupie déréglée
Et les musiciens n'y comprenaient rien
Elle tourna, tourna jusqu'au petit matin
Et tout épuisée se mit à pleurer
Petit cordonnier arrête, rête
Tu me fais tourner la tête, tête
Tu ne dois pas être bête, bête
Pour m'avoir ensorcelée
Petit cordonnier arrête, rête
Que ta volonté soit faite, faite
Toute ma vie le cœur en fête, fête
Dans tes bras je vais danser
Gentil petit cordonnier
un cordonnier - szewc; unikajcie podwójnego zdrobnienia w języku polskim. Tak jak une petite maison, to domek a nie maly domek, tak un petit cordonnier to szewczyk a nie mały szewczyk.
il avait fabriqué - to czas zaprzeszły (plus-que-parfait) oznaczający czynność wcześniejszą od innej czynności wyrażonej w czasie przeszłym, w tym wypadku imparfait (qui voulait), czyli najpierw zrobił buty a potem chciał iść na tańce.
un soulier - but lub dosłownie raczej półbut, bo nie wyższy niż do kostki, zapinany lub sznurowany. Także trzewik damski.
fabriquer - nie trudno się domyślić, że chodzi o wykonanie, zrobienie, wyprodukowanie czegoś
ils seront à vous - będą Pani, będą należeć do Pani, tak jak w wyrażeniu c'est à moi = to moje
sans qu'ils vous coûtent un sou - i nie będą Pani kosztować ani grosza. Sans que czasem trudno przetłumaczyć dosłownie, trzeba szukać innego sposobu oddania tej samej myśli. Przypomiam przy tej okazji, że sans que wymaga postawienia czasownika w subjonctif. W naszym przykładzie kiepsko to widać bo coûter to pierwsza grupa, więc w 3 osobie liczby mnogiej odmienia się tak samo jak w indicatif. Lepszy przykład: sans qu'il soit dérangé = że nie będzie niepokojony.
il vous faut faire quelque chose - musi Pani coś zrobić
il vous faudra - to oczywiście czas przyszły futur simple czasownika falloir. UWAGA! Czasownik ten jest czasownikiem defektywnym czyli takim, który odmienia się tylko w trzeciej osobie liczby pojedynczej.
t'es bête - to to samo co tu es bête, czyli niezbyt poprawne ale bardzo popularne w języku mówionym ściągnięcie zaimka osobowego (podmiotu) z czasownikiem.
bête - jako przymiotnik = głupi
Qu'est- ce que t'as - uwaga jak wyżej, czyli Qu'est- ce que tu as
elle accepta, elle emporta, elle rit, il voulut, elle tourna, elle se mit - to czas literacki passé simple, odpowiednikiem jego w języku mówionym jest passé composé
emporter - dosłownie unieść, ponieść ze sobą, tu po prostu zabrać
rejoui - to participe passé od czasownik rejouir ucieszyć się
tout rejoui, może przetłumaczymy to jako cały w skowronkach (?)
un habit - to przede wszystkim ubranie, strój a dopiero później mnisi habit
se pomponner - wychodzi nam trochę masło maślane, ale czasownik ten oznacza stroić się
faire faire quelque chose (kocham to określenie) - czasownik faire użyty przed innym czasownikiem w bezokoliczniku oznacza, że sprawiamy, iż ktoś robi rzecz określoną bezokolicznikiem, np. "Je l'ai fait sortir de la classe" oddałbym po polsku przez kazałem mu wyjść z klasy.
il voulut la faire danser - można zatem oddać po polsku jako chciał ją porwać do tańca
rire au nez - podobnie jak po polsku śmiać się komuś w nos
un petit aire - minka
futé - chytry, cwany (taka niby niewinna, ale cwana)
à peine - zaledwie
p`tit = petit - "e" nieme w ogóle nie zostało wymówione. Często tak się dzieje w mowie potocznej, w tekście poetyckim zaś chodzi dodatkowo o zmniejszenie liczby sylab w wierszu
ils furent - passé simple czasownika être, czyli być (chyba już przesadzam z tym podpowiadaniem!!!)
ensorceler - zaczarować
se mettre à faire quelque chose - zacząć coś robić, wziąć lub zabrać się do czegoś
une toupie - bączek, stara poczciwa zabawka
dérégler - rozregulować
jusqu'au petit matin - do białego rana
épuisée - wyczerpana; tout épuisée - kompletnie wykończona
tu me fais tourner la tête - UWAGA! to wyrażenie jest tutaj dwuznaczne. Po pierwsze, w przenośni, oznacza, zawrócić komuś w głowie, a po drugie, dosłownie, spowodować zawrót głowy od kręcenia się w kółko, na przykład przez podrzucenie zaczarowanych trzewików ;-)
tu ne dois pas être bête pour m'avoir ensorcelée - nie możesz być taki głupi, skoro mnie zaczarowałeś (oczarowałeś)
que ta volonté soit faite - niech się stanie twoja wola (uwaga na subjonctif !), niech będzie po twojej myśli
le coeur en fête - z radosnym , wesołym sercem, może też być z radością w sercu
